Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) w leczeniu ADHD: Jak pomaga w regulacji emocji i poprawie funkcjonowania
Osoby z ADHD często zmagają się z dysregulacją emocjonalną, czyli trudnością w kontrolowaniu i zarządzaniu emocjami. Mogą doświadczać intensywnych, szybko zmieniających się emocji, które prowadzą do impulsywnych reakcji, takich jak wybuchy złości, płacz czy wycofanie się z sytuacji. DBT oferuje konkretne narzędzia i techniki, które pomagają osobom z ADHD lepiej radzić sobie z tymi wyzwaniami.
Główne obszary, w których DBT może pomóc osobom z ADHD:
- Regulacja emocji – DBT uczy, jak identyfikować, rozumieć i modyfikować intensywne emocje.
- Tolerancja na stres – Osoby z ADHD często mają niską tolerancję na frustrację. DBT pomaga w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
- Uważność (mindfulness) – Techniki uważności pomagają w zwiększeniu samoświadomości i koncentracji, co jest szczególnie ważne dla osób z ADHD.
- Skuteczne zarządzanie relacjami – DBT uczy, jak budować i utrzymywać zdrowe relacje, co jest kluczowe dla osób z ADHD, które często zmagają się z konfliktami interpersonalnymi.
Główne moduły DBT stosowane w leczeniu ADHD
DBT składa się z czterech głównych modułów, z których każdy koncentruje się na rozwijaniu konkretnych umiejętności. Oto jak te moduły mogą pomóc osobom z ADHD:
1. Uważność (Mindfulness)
Uważność to kluczowy element DBT, który pomaga osobom z ADHD zwiększyć samoświadomość i koncentrację. Techniki mindfulness uczą, jak być obecnym w chwili obecnej, co może pomóc w redukcji rozproszenia uwagi i impulsywności. Przykłady ćwiczeń obejmują:
- Skupianie się na oddechu.
- Obserwowanie swoich myśli i emocji bez oceniania ich.
- Praktykowanie uważnego jedzenia lub chodzenia.
2. Regulacja emocji
Ten moduł koncentruje się na rozwijaniu umiejętności identyfikowania, rozumienia i modyfikowania intensywnych emocji. Osoby z ADHD uczą się jak:
- rozpoznawać i nazywać swoje emocje.
- zmniejszać intensywność negatywnych emocji.
- zwiększać doświadczanie pozytywnych emocji.
3. Tolerancja na stres
Osoby z ADHD często mają niską tolerancję na frustrację i stres. Ten moduł uczy, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach bez uciekania się do szkodliwych zachowań. Techniki obejmują:
- Ćwiczenia oddechowe.
- Tworzenie listy przyjemnych aktywności, które pomagają w rozładowaniu napięcia.
- Rozwijanie umiejętności akceptowania rzeczywistości, nawet gdy jest trudna.
4. Skuteczne zarządzanie relacjami
Ten moduł pomaga osobom z ADHD w budowaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji. Uczy, jak:
- Skutecznie komunikować swoje potrzeby i granice.
- Radzić sobie z konfliktami w sposób konstruktywny.
- Budować poczucie własnej wartości i pewności siebie w relacjach.
Jak wygląda terapia DBT dla osób z ADHD?
Terapia DBT może być prowadzona w formie indywidualnej lub grupowej. W przypadku osób z ADHD często zaleca się połączenie obu form. Oto, jak może wyglądać proces terapii:
- Sesje indywidualne – Podczas sesji indywidualnych terapeuta pracuje z pacjentem nad konkretnymi problemami, takimi jak trudności w pracy, konflikty w relacjach czy intensywne emocje. Terapeuta pomaga również w zastosowaniu umiejętności DBT w codziennym życiu.
- Sesje grupowe – Sesje grupowe koncentrują się na nauce i ćwiczeniu umiejętności DBT. Uczestnicy mają okazję dzielić się swoimi doświadczeniami i uczyć się od innych.
- Telefon coachingowy – W niektórych przypadkach terapeuta oferuje możliwość krótkich konsultacji telefonicznych w sytuacjach kryzysowych, aby pomóc pacjentowi zastosować umiejętności DBT w realnym czasie.
Korzyści z DBT dla osób z ADHD
DBT oferuje wiele korzyści dla osób z ADHD, w tym:
- Lepsza regulacja emocji – Osoby z ADHD uczą się, jak zarządzać intensywnymi emocjami i zmniejszać ich negatywny wpływ na życie.
- Zmniejszenie impulsywności – DBT pomaga w rozwijaniu umiejętności kontrolowania impulsów i podejmowania bardziej przemyślanych decyzji.
- Poprawa relacji – DBT uczy, jak budować i utrzymywać zdrowe relacje, co jest szczególnie ważne dla osób z ADHD.
- Zwiększenie samoświadomości – Techniki mindfulness pomagają w zwiększeniu koncentracji i samoświadomości, co może poprawić funkcjonowanie w codziennym życiu.
Podsumowanie
Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) to skuteczne narzędzie w leczeniu ADHD, szczególnie w kontekście dysregulacji emocjonalnej. Dzięki technikom takim jak uważność, regulacja emocji, tolerancja na stres i skuteczne zarządzanie relacjami, osoby z ADHD mogą lepiej radzić sobie z wyzwaniami codziennego życia.Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmaga się z ADHD, warto rozważyć terapię DBT jako formę wsparcia. W Polsce coraz więcej ośrodków oferuje terapię DBT, co daje nadzieję na lepsze wsparcie dla osób z ADHD.
Bibliografia:
Linehan, M. M. (1993). Cognitive-Behavioral Treatment of Borderline Personality Disorder.
National Institute of Mental Health (NIMH) – informacje na temat ADHD.
Polskie Towarzystwo ADHD – dane na temat ADHD i terapii DBT.